SPHM (Sivas Postası Haber Merkezi)
Sivaslı girişimci Nuri DEMİRAĞ, ölüm yıldönümünde rahmet ve minnetle anılıyor. Hemşehrimiz Milli Eğitim Bakanı İsmet YILMAZ´ın yeni müfredatta Nuri DEMİRAĞ´a da yer vermesi şehir kamuoyunda takdir ediliyor.
Nuri DEMİRAĞ Kimdir?
Nuri Demirağ, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları inşaatının ilk müteahhitlerindendir. Türkiye´nin 10 bin km´lik demiryolu ağının 1250 km´lik bölümünün inşasını gerçekleştirmiş bir girişimci.
Nuri Demirağ, Türkiye´de ilk uçak fabrikasının kuruluşu, ilk sigara kağıdı üretimi, ilk yerli paraşüt üretimi gibi ilkleri gerçekleştiren, İstanbul Boğazı üzerine köprü yapılması, Keban´a büyük bir baraj yapılması düşüncelerini ilk kez gündeme getiren kişidir. Özellikle havacılık sanayisinde başarıları ile anılır. Aynı zamanda Nuri Demirağ, Türkiye Cumhuriyeti´nin ilk muhalafet partisi olan Milli Kalkınma Partisi´nin kurucusudur.
Nuri Demirağ, 1886 yılında, Sivas´ın Divriği ilçesinde dünyaya geldi.Üç yaşında iken babasını kaybetti, annesi tarafından büyütüldü.
Nuri Demirağ, ortaöğrenimini Divriği Rüştiye Mektebi´nde tamamladıktan sonra okuldaki başarısı nedeniyle öğretmen yardımcısı olarak bir süre kendi okulunda görev yaptı. 1903´de Ziraat Bankası´nın açtığı memurluk sınavını kazanarak Kangal kazasındaki şubeye, bir yıl sonra ise Koçgiri Şubesi´ne atandı. 1906-1909 arasında Erzurum vilayetinde kıtlık yaşanmıştı. Nuri Bey, 1909´da, depolarda bırakılan buğday ve tahılları kişisel inisiyatifini kullanarak halka uygun bedelle sattı.
İlk Türk Sigara Kağıdı
Maliye müfettişliğini bıraktıktan sonra ticaret yapmanın yollarını arayan Nuri Bey, 1918´de, yabancıların tekelinde olan sigara kağıdı işine girdi. Eminönü´de küçük bir dükkânda ilk Türk sigara kağıdı yapımını başlattı. Ürettiği sigara kağıdına ?Türk Zaferi? adını verdi.
Demiryolu İnşaatı
Kurtuluş Savaşı´ndan bağımsız bir devlet olarak çıkan Türkiye Cumhuriyeti, ülkenin ulaşım sorununa demiryolları ile el atmıştı; amaç, en kısa sürede demiryolu ağını genişletmekti. 1926´da Samsun-Sivas demiryolu yapımını üstlenen Fransız şirketi işi bırakınca ilk etapta yapılacak yedi kilometrelik kısım için açılan ihaleye giren Mehmet Nuri Bey, çok düşük bir fiyat vererek ihaleyi aldı. Kardeşi ile birlikte çalışarak Samsun-Erzurum, Sivas-Erzurum ve Afyon-Dinar hattını 1012 kilometrelik demiryolunu bir yıl gibi kısa bir sürede tamamladı. Atatürk tarafından DEMİRAĞ soyadı verildi.
Boğaz Köprüsü Projesi
1931 yılında İstanbul Boğazı´na köprü inşası projesini başlattı. Yurtdışından uzmanlar getirerek incelemeler yaptırdı.Sonuç alamasa da uğraş verdi.
Uçak fabrikası ve gök okulu
Devrin en zengin iş adamı olan Nuri Demirağ, 1936 yılında devletin ilk uçak fabrikasına kurma girişimine başladı. Nuri Demirağ, fabrikayı memleketi Divriği´de kurmayı planlamıştı. Ancak öncelikle İstanbul´da bir deneme atölyesi kurulacaktı. Bu amaçla Çekoslovak bir şirketle anlaştı. Deneme uçuşlarını yapabilmek için Yeşilköy´deki Elmaspaşa Çiftliği´ni satın aldı ve üzerinde büyük bir uçuş sahası, hangarlar ve uçak tamir atöleysi yaptırdı. Uçuş sahası, Avrupa´nın en büyük havalimanı olan Amsterdam Havalimanı büyüklüğünde idi.
Uçakları kullanacak Türk pilotların yetişmesi için bir havacılık okulu kurmak gerekiyordu. Pistin bulunduğu arazide Gök Okulu kuruldu. Okul, 1943 yılında kadar 290 pilot yetiştirdi. Yeşilköy´deki Gök Okulu´ndan önce Divriği´de de bir Gök Ortaokulu açtı. Sivas´ın hiçbir ilçesinde ortaokul yokken açılmış bu okulda öğrencilerin tüm masrafları karşılanıyor; öğrenciler havacılığa özenmeleri için İstanbul´a getirtilip uçuş dersleri veriliyordu.
Nuri Demirağ, havacılık alanında çalışmalarına 1939´da Türkiye´nin ilk yerli paraşüt üretimini gerçekleştirerek devam etti. 1941´de tamamen Türk yapımı ilk uçak İstanbul´dan Divriği´ye uçtu. Nuri Demirağ´ın oğlu ve Gök Okulu´nun ilk mezunlarından olan Galip Demirağ, bu uçuşta pilot idi.
THK tarafından sipariş edilen 65 planör kısa sürede teslim edildikten sonra; NuD-36 adlı 24 eğitim uçağı tamamlanmış, deneme uçuşları İstanbul´da gerçekleşmişti.