Zara ve Suşehri arasında bulunan Kösedağ asırlardır yaylacıları bağrında ağırlamayı sürdürüyor. Mayıs başı gibi yaylaya çıkan pek çok köylü, hayvanlarını geniş otlaklarda otlatarak evlerinin geçimlerini sağlıyorlar.
Zara Ütükyurdu Köyü, Avşar Köyü, Tekke Köyü başta olmak üzere yaylaya çıkan pek çok köy, yaklaşık üç ay gibi Kösedağ´da kalmaya devam ediyorlar.
Peynir ve yağ üretimi yanı sıra hayvanların da semizlendiği Kösedağ´da sosyal ilişkilerinde köye göre daha iyi olduğu vurgulanıyor.
Kösedağ´ın diğer yakasının da Suşehri tarafından kullanıldığına dikkat çeken pek çok insan, bu dağın Köse Süleyman ve Kösedağ Savaşı ile özdeşleştiğini belirtiyorlar.
KÖSEDAĞ SAVAŞI
Anadolu Selçuklularının doğu sınırlarına dayanan Moğollar, Baba İshak isyanından sonra Anadolu´yu istilaya karar verdiler. Sivas´ın doğusunda yapılan Kösedağ Savaşı´nda Anadolu Selçuklu ordusu mağlup olmuştur.
Bu savaşın sonucunda;
- Anadolu Moğolların hakimiyetine girmiş ve Türkiye Selçukluları Devleti Moğollara bağlı hale gelmiştir.
- Trabzon Rum İmparatorluğu ve Ermeni Krallığı Selçuklu hakimiyetinden çıkmış, Anadolu´nun batı kısımlarında bağımsız Türk beylikleri kurulmuştur. Böylece Anadolu´da kurulan Türk siyasal birliği bozulmuştur.
- Anadolu´da can ve mal güvenliği kalmamış, ticaret faaliyetleri durma noktasına gelmiş ve üretim azalmıştır. Bu durum Anadolu halkının ekonomik hayatını olumsuz yönde etkilemiştir.
- Anadolu´daki önemli bilim, sanat ve ticaret merkezleri tahribata uğramış, kültürel gelişmeler durmuştur.
- Moğolların baskısından kurtulmak isteyen Türkmenler Anadolu´nun batısında yoğunlaşmışlardır. Türk kültürü Anadolu´nun batısında da yayılmıştır.
- Merkezî otoritesini kaybeden Anadolu Selçukluları dağılma ve yıkılma sürecine girmiştir.
1237´de I. Alaeddin Keykubad´ın zehirlenerek öldürülmesi üzerine 16 yaşındaki oğlu II. Gıyaseddin Keyhüsrev tahta geçti. Ancak babası gibi başarılı olamadı. Zamanının çoğunu sarayda geçiren II. Gıyaseddin Keyhüsrev, devlet işlerini veziri Saadettin Köpek´e devretti. Özellikle onun döneminde ortaya çıkan iki önemli olay Anadolu Selçuklu Devleti´ni dağılma ve parçalanma sürecine soktu. Bu olaylar 1240´daki Baba İshak Ayaklanması ve 1243´deki Kösedağ Savaşı´dır.