ÜLKEMİZDE ACİL DURUMLAR VE ACİL KÜLTÜRÜ
Acil Durum kavramı iki kelimeden oluşmaktadır. Birincisi, acil; Arapça kökenli bu kelime “derhal” anlamına gelmektedir. Durum kelimesi ise hal, mevki, pozisyon, konum anlamındadır. Acil Durum kavramı; “Ani olarak ortaya çıkan güç durum, yardım ve kurtarmayı gerektiren durum” olarak açıklanmaktadır. Ayrıca acil durum; “beklenmeyen ya da öngörülmeyen, ani gelişen olaylar ” olarak vurgulanmaktadır.
Acil durum (Emergency) kavram anlamı birçok literatürde farklı şekillerde anlatılsa da genel olarak, hemen müdahale ya da reaksiyon gerektiren, beklenmeyen ciddi olaylar olarak tanımlanmaktadır.
Bilinen insanlık tarihi süresince kazalar, savaşlar ve afetler sonucu yaralanan ve acil sağlık sorunlarıyla karşılaşan hasta ve yaralılar için çeşitli tıbbi girişimler yapılmıştır. Hastane öncesi ve hastane içi acil sağlık hizmetleri ölümlerin önlenmesinde ve sakatlıkların azaltılmasında büyük öneme sahiptir. Bu durum acil sağlık hizmetlerinin ayrı bir disiplin olarak ele alınıp sunulmasını gerekli kılmıştır. Ülkemizde 1993 yılında Acil Tıp ayrı bir branş olarak kabul edilmiş ve asistan hekim kabulüne baslanmıştır. Yaklaşık 30 yılı geride bırakan acil tıp uzmanları ülkemizde halen ‘uzmanlık alanınız nedir’ sorusuyla karşılaşmaktadırlar. Hayatı tehdit eden durumlarla birebir karşı karşıya kalan, kısıtlı imkanlarla hastanın hayatını kurtarmak adına üstün gayret gösteren acil tıp uzmanları ülkemizde halen aile hekimi ve/veya halk sağlığı doktoru algısının dışına çıkamadığı gibi kendi alanları içinde olmayan birinci basamak sağlık kuruluşu hastaları ile de ilgilenmek zorunda kalmaktadırlar.
Acil tıp branşının tam olarak anlaşılamamış olması ile bağlantılı olarak maalesef ülkemizde acil durum ve acil müdahale kavramları da toplum içinde tam olarak karşılığını bulamamaktadır. Acil kültürü henüz oluşmamıştır. Bu nedenledir ki solunum ve dolaşımı durmuş bir hastaya müdahale edilen acil servise boğaz ağrısı ile gelen hastalar bize ne zaman bakılacak diye şikayette bulunabilmektedirler.
Acil durumların neler olduğunun bilinmesi ve tanınmasından, kendi yapabileceklerimizden başlayıp acil servislerdeki davranış şekillerimize kadar tüm kavramları içeren ‘ ACİL KÜLTÜRÜ’nü inşa etmemiz gereklidir. Acil durumların önlenmesi ve acil durumlardaki davranış şekillerimizle ilgili toplumsal bir farkındalığın oluşturulması ve hatta bunun bir kültür boyutuna taşınması gerekmektedir. Acil servislerin, ülkemizin potansiyel gücünün gerçek acil durumlarla buluştuğu ve acil yardıma ihtiyaç duyan insanlarımızın en iyi tanı ve tedavi hizmetini aldığı günlerde buluşmak temennilerimle sağlıcakla kalın.